Porselen boyama sanatı, ham olarak alınmış sır üstü porselen malzemenin üzerine, bu malzemeye uygun boyalarla yapılan süsleme sanatıdır.

Porselen boyama sanatında, yüksek ısıda genleşen porselenin kalıcılığını artırarak yüzyıllarca korunmasını sağlayan özel boyalar kullanılmaktadır. Bu sanat dalında kullanılan diğer malzemeler ise medyum, selülozik tiner, çeşitli yağlar ve samur fırçalardır. Porselen boyama sanatının klasik örneklerinde daha çok çini desenleri tercih edilse de kullanılan desenler uygulandığı bölgeye göre farklılık göstermektedir. Üç bölüme ayrılan bölgeler Kütahya, İznik ve Yıldız olarak isimlendirilmektedir.

Porselenin ve porselen boyama sanatının tarihine bakıldığında ise; hikayesinin başlangıç zamanının çok eskiye M.S. 1000 yılına dayandığı görülür. İlk olarak Çin’de başlayan porselen sanatı, Portekizli denizciler aracılığıyla da 17. yüzyılda tüm Avrupa’ya yayılır. Denizciler tarafından getirilen bu maddeyi porselen olarak adlandıran ilk kişi ise Marco Polo olur. Avrupa’ya geldikten bir süre sonra porselen, Avrupa’daki soylu kesim için prestijin simgesi haline gelmiştir. Bu sebeple Avrupalılar için porselenin formülünü keşfetmek hayati bir önem kazanmış; Çin’deki ilk üretiminden yaklaşık 700 yıl sonra 1707’de, ilk porselen Almanya’da üretilmiştir. Gerek dekoratif maksatlı gerekse de günlük kullanım için üretilen porselenler Osmanlı Sarayı’nın da ilgisini çekmiştir. Hatta Osmanlı’nın porselene duyduğu ilgi sebebiyle Almanya ve Avusturya fabrikalarında Osmanlı’nın geleneksel kullanımına uygun porselen eşyalar üretilmeye başlar. Porselen boyama sanatı ve porselen daha sonra Osmanlı’da da üretilmeye başlar.

Porselen boyama sanatının Osmanlı’daki yeri ve gelişim süreci ise kısmen de olsa Avrupa’daki kaderine benzemektedir. Genel olarak saraylarda kullanılan porselenler, ilk olarak Çin’den getirilmiş daha sonra ise Avrupa’dan ithal edilmeye başlanmıştır. En nihayetinde de Sultan Abdülmecit’in küçük porselen imalathanelerini bir araya getirerek Beykoz’da kurduğu porselen fabrikasında üretilmeye başlamıştır. Ancak bu porselen fabrikasının ömrü çok uzun olmamış 30 yıl kadar bir süre ayakta kalabilmiştir. 1800’lü yıllara gelindiğinde gerçek manada bir porselen fabrikası kurulmuş ve üretilen porselenlerin altına ilk defa “Türk Toprağı” damgası vurulmuştur.

Porselen boyama sanatının kaderini yeniden şekillendiren ise tıpkı diğer sanat dallarının kaderini şekillendirdiği gibi savaşların, ihtilallerin ve göçlerin damgasını vurduğu 19. yüzyıl olmuştur. Ayrıca sanayi devrimi ile kolaylaşan üretim süreci de sanat dallarının gelişiminde olumsuz bir etki yaratmıştır.

Günümüzde ise porselen boyama sanatı dünyanın geri kalanında olduğu gibi Türkiye’de de İstanbul Sanatları Çarşısı’nda icra edilerek yaşatılmaktadır.