Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu

Karagöz – Hacivat Tasvirleri

Karagöz – Hacivat Tasvirleri, derinin fiziksel ve kimyasal işlemlere tabii tutularak kullanılacak hale getirildiği deri işleme sanatıdır.

İnsanlık tarihinin en eski sanatlarından biri olan deri işleme sanatı, çeşitli medeniyetler tarafından; giyimden ev eşyalarına, müzik aletlerinden kitapların cilt kapaklarına ve süs eşyalarına varıncaya kadar pek çok farklı alanda kullanılmıştır.

Karagöz, şeffaflaştırılmış deriden yapılan “tasvir”lerin, figürlerin arkasına verilen ışıkla beyaz perde üzerine yansıtılması temeline dayanan, değnekler yardımı ile oynatılan söze dayalı Türklere özgü gösteri türüdür. Oyun adını Karagöz’den almaktadır. Karagöz adı ile yaygın olarak bilinen bu oyuna, halk arasında “Hacivat” denildiği de bilinmektedir. Teknik olarak obje yansıtma tiyatrosu olarak da tanımlanabilmektedir. Akademik literatürde ise gölge oyunu olarak ele alınmıştır.

Gölge oyununun doğuşu farklı kaynaklara atfedilse de ilk olarak Çin’de var olduğu sonrasında Moğollar yardımıyla Türklere ve Avrupa ülkelerine yayıldığı bilinmektedir.

Karagöz’ü oynatan, müziklerini ve tasvirlerini yapan sanatçıya Hayalî denmektedir. Hayalîler oyunları izleyici kitlesinin durumuna göre doğaçlama olarak değiştirebilen, tasvirlerini kendi yapan ve bu yönleriyle örneğine az rastlanan yetenek ve zekâya sahip kişilerdir.

Karagöz gölge oyunu Karagöz – Hacivat tasvirleri ile süregelmiştir. Karagöz – Hacivat tasvirleri, deriden yapılan iki boyutlu Karagöz – Hacivat kuklalarına verilen isimdir. Şeffaflaştırılmış deve, düve, manda, at, eşek ve keçi derisinden yapılıp, doğal boya ile renklendirilmektedir. Tasvir yapımı geleneksel el sanatlarımız içerisinde yer alıp, Karagöz – Hacivat tasvirleri sanatının sürdürülmesine katkı sağlayan kültürel bir oynatım malzemesidir.

Bir Turing işletmesi olan İstanbul Sanatları Çarşısı’nda son temsilcileri tarafından icra edilen Karagöz, 2009 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesine kaydedilmiştir.

İstanbul Sanatları - Deri - Karagöz ve Hacivat

Sanatçılarımızın yapmış olduğu eserlerden örnekler;

İstanbul Sanatları Çarşısı’nda Deri-Karagöz ve Hacivat sanatını icra eden sanatçılarımız;

Mahmut Güneş
1988 yılından beri Karagöz tasviri sanatıyla uğraşan Mahmut Güneş, unutulmaya yüz...
Mahmut Güneş
©2022 - İstanbul Sanatları Çarşısı - Tüm hakları saklıdır.
</code&design> Tukan Ajans
usergift